İsviçre’nin Cenevre kentinde gerçekleştirilen Bayanlara Yönelik Ayrımcılığın Önlenmesi (CEDAW) Komitesinin 82’nci oturumuna katılan Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, Türkiye’nin İstanbul Kontratından çekilme kararının, yalnızca kullanılan formül ve araçların değişimi olduğunu belirterek, “Türkiye’de mağdurun korunması ve şiddetin önlenmesi düzeneği olan 6284 sayılı Kanun hala yürürlüktedir” dedi.
Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, İsviçre’nin Cenevre kentinde gerçekleştirilen Bayanlara Yönelik Ayrımcılığın Önlenmesi (CEDAW) Komitesinin 82’nci oturumuna katıldı. Toplantıda Bakanlık uyumunda hazırlanan Türkiye raporuna ait bilgi veren Bakan Yanık, Türkiye’nin 1986 yılından beri tarafı olduğu CEDAW’ın 8’inci Dönemsel Ülke Raporuyla Yapan Diyalog Sürecine katılmaktan memnuniyet duyduğunu söz etti.
Türkiye’nin, insan haklarını sağlam anayasal prensiplerle koruyan güçlü bir ülke olduğunu belirten Bakan Yanık, “Temel bakış açımız, ‘hiçbir ayrımcılık yapmadan herkes için insan haklarıdır’. Ülkemiz, haklar ve eşit fırsatlardan yararlanma konusunda kalıcı tahliller sunan kurumsal düzenlemelerle bu alanda geliştirdiği siyasetleri güçlendirmektedir. Başta Anayasamız olmak üzere temel kanunlarımızda eşitlik unsuru bayanlar ve engelli vatandaşlarımızla ilgili olarak güçlü bir halde tanınmış hatta bu kümelere yönelik olumlu ayrımcılık anayasal teminat altına alınmıştır” dedi.
“Diğer düzenekler da bayana yönelik şiddete karşı sıfır tolerans prensibiyle hareket etmektedir”
Geniş kitlelerle kurulan temaslar sonucu toplumun bütün kısımlarının ömrünü düzgünleştirmeye yönelik uygulamaları hayata geçirdiklerinin altını çizen Bakan Yanık, “Özellikle bayan erkek eşitliği konusunda kararlı adımlar atıyoruz. Saha deneyimlerimizden aldığımız datalara dayalı olarak problemlere gerçekçi tahlil teklifleri geliştiriyoruz” tabirlerini kullandı.
Bakan Yanık, “Bu doğrultuda Bakanlığımız uyumunda 2018-2023 yıllarını kapsayan Bayanın Güçlenmesi Strateji Evrakı ve Aksiyon Planını hazırladık ve uygulamaya başladık. Hareket planında belirlediğimiz eğitim, iktisat, sıhhat, karar alma düzeneklerine iştirak ve medya alanlarındaki amaçlarımızın gerçekleşme seviyelerini yıllık izleme raporları ile kıymetlendiriyoruz. Bayana yönelik şiddetle gayrette ise birincisi 2007 yılında yürürlüğe giren Ulusal Hareket Planlarımızı periyodik aralıklarla yeniliyor ve güncelliyoruz. Türkiye’de yürütmenin yanı sıra ilgili başka düzenekler da bayana yönelik şiddete karşı sıfır tolerans unsuruyla hareket etmektedir” dedi.
Bakan Yanık, 2021 yılında Bayana Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Tüm Taraflarıyla Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi emeliyle bir Meclis Araştırma Kurulu kurulduğunun altını çizdi. Komite çalışmaları sonucunda bir rapor hazırlanarak TBMM’ye sunulduğunu söz eden Bakan Yanık, “Söz konusu raporda bayana karşı şiddetin son bulması için ilgili bütün taraflara yönelik önlemlere yer verilmiştir. Türk Ceza Kanunu ve Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile bayana karşı şiddetle daha aktif uğraş edilmesi ve caydırıcılığın sağlanması hedeflenmiştir. Bu amaç doğrultusunda bayana karşı işlenen taammüden öldürme, taammüden yaralama, tehdit, azap, eziyet hatalarında cezalar artırılmıştır. Yeni düzenlemeyle ısrarlı takip fiilleri müstakil hata olarak düzenlenmiş ve şiddet mağduru bayanlar için fiyatsız avukat görevlendirilmesi sağlanmıştır” dedi.
“Odak noktamız bayana yönelik şiddetle mücadeledir”
Bayana yönelik şiddetle gayret kararlılığından tek bir adım geri atılmadığının altını çizen Bakan Yanık, “İstanbul Kontratından çekilme kararımız, yalnızca kullanılan yol ve araçların değişimidir. Odak noktamız bayana yönelik şiddetle çabadır. Bu odağın değişmesi kelam konusu dahi edilemez. Türkiye’de mağdurun korunması ve şiddetin önlenmesi sistemi olan ve 2012 yılından bu yana yürürlükte bulunan 6284 sayılı Kanun hala yürürlüktedir. Kelam konusu kanun, şiddet mağdurunun akut şiddetten korunmasını, can güvenliğinin sağlanmasını, şiddet uygulayanın cezalandırılması yahut rehabilitasyonunu, mağdura sunulacak dayanak hizmetlerinin koordine edilmesini, önlemlerin elektronik usullerle izlenmesini sağlamaktadır. Ayrıyeten Mart 2021 tarihinde kamuoyu ile paylaşılan İnsan Hakları Hareket Planında ‘Aile İçi Şiddet ve Bayana Karşı Şiddetle Gayretin Aktifliğinin Artırılması’ maksadı yer almaktadır” dedi.
Kelam konusu maksat başlığı altında “Eşe karşı işlenen hatalarla ilgili kanunda öngörülen cezayı artıran sebepler, boşanmış eşi de kapsayacak formda genişletilecektir” kararına yer verildiğini dikkat çeken Bakan Yanık, “Bu önlemler, bayana ve bayan haklarına verdiğimiz kıymetin göstergesidir ve bu bahisteki irademizin tam olduğunu ortaya koymaktadır. Aile içi şiddeti tedbire ve sağlıklı aileler kurulması emeliyle erken yaşta evliliklerle ilgili önlemler de yasal düzenlemelerimizde güçlü bir halde mevcuttur” sözlerini kullandı.
“Ülkemiz, tüm üniteleri ile şiddetle çaba konusunda hassasiyetle çalışıyor”
Türkiye’nin tüm üniteleri ile ayrımcılığın önlenmesi ve şiddetle çaba konusunda hassasiyetle çalıştığını belirten Bakan Yanık, “Şiddet mağduru bayanlar Bakanlığımıza ve lokal idarelere bağlı konukevlerinde misafir edilmektedir. Ülke genelinde toplam 149 bayan konukevi 3.624 kapasite ile hizmet vermektedir. 81 vilayetimizde hizmet sunan Şiddet Tedbire ve İzleme Merkezlerimizde (ŞÖNİM) Nisan 2022 itibariyle toplam 102.000 kişi hizmet almıştır” dedi.
“İnsanlık onuruna yakışmayan manzaralar bizim ülkemizde yaşanmamıştır”
Bakan Yanık, “Türkiye en fazla sığınmacı nüfusa sahip ülkelerden biri olarak, sığınmacılara kapılarını sonuna kadar açmış, bu sığınmacıların entegrasyonu için devlet nezdinde çalışmalardan mahallî idarelere ve sivil topluma kadar pek çok kurum birlikte değerli hizmetlere imza atmıştır. Avrupa’da sonlarda çok daha az sayıda mültecinin yaşadığı insanlık onuruna yakışmayan imajlar bizim ülkemizde yaşanmamıştır. Bayan konukevlerinden ve ŞÖNİM’lerden de şiddet mağduru bayanlar ve beraberlerindeki çocuklar, statü ve uyruklarına bakılmaksızın muhtaçlık duydukları anda bütün hizmetlerden faydalanabilmektedir” sözlerini kullandı.
“Eğitimdeki gelişmeler terör örgütlerinin bölgedeki varlığının neredeyse yok olmasını sağladı”
Türkiye’de bayanların dünyadaki pek çok ülkeden evvel seçme ve seçilme hakkını erkeklerle eşit bir biçimde elde ettiklerini anımsatan Bakan Yanık, “Ülkemizde bayanların karar alma sistemlerine iştirakinin yıllar itibariyle daima arttığı gözlemlenmektedir. Elbette bayanların siyasi ve toplumsal iştiraki büyük ölçüde eğitim imkanlarına ulaşabilmeleri ile de gerçek orantılıdır. Eğitimin tüm kademelerinde, büyük bir özveriyle yürüttüğümüz çalışmalar sonucunda ilköğretim net okullaşma oranını kız çocukları için yüzde 93,11’e, ortaokulda yüzde 88,74, yükseköğretimde ise yüzde 48,46 düzeyine çıkardık. Eğitimde gerçekleşen bu ilerlemede ülke çapında ve bir seferberlik halinde gerçekleştirilen kampanya ve projelerin yanı sıra kız çocuklarına yönelik eğitim yardımlarımız da tesirli olmaktadır. Eğitimde yaşanan bu gelişmeler bilhassa ülkemizin Doğu ve Güneydoğu bölgesinde yaşayan bayanların ve kız çocuklarının statüsünü yükseltmiş, terör örgütlerinin bölgedeki varlığının neredeyse yok olmasını sağlamıştır. Kendilerine inanan ve güvenen bayanlar, başta Diyarbakır Anneleri olmak üzere, kendi evlatlarının geleceğinde kelam sahibi olmayı artık talep edebilmektedir” dedi.
Bakan Yanık, konuşmasının akabinde soruları cevaplarken, Türkiye’yi temsil eden heyette Dışişleri Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Sıhhat Bakanlığı, Ulusal Eğitim Bakanlığı ve İŞKUR temsilcileri de yer aldı.